به بیان ساده، موخوره، دوشاخه شدن و شکنندگی انتهای تار موهاست.
علل ایجاد موخوره:
- یبوست: از مهمترین دلایل ایجاد موخوره است که البته به طور معمول مورد غفلت واقع می شود. تعریف عملی برای اجابت مزاج مناسب آن است که فرد، حداقل روزی یک بار، آنهم به آسانی دفع مدفوع داشته باشد و اگر غیر از این بود دچار یبوست است که باید نسبت به درمان آن اقدام کرد.
2- استفاده از رنگ ها و سایر مواد شیمیایی بر روی موها.
3- اقدامات فیزیکی مانند سشوار کشیدن و برخی روش های نامناسب بستن یا حالت دهی مو که باعث ایجاد موخوره می شوند.
4- خشکی مو به هر دلیل که باشد می تواند باعث موخوره شود
درمان
درمان موخوره باید با درمان علل ایجاد کننده آن توام باشد، یعنی موارد 1 تا 4 هر کدام که در مورد بیمار مصداق دارد باید برطرف شود.
الف- درمان های عمومی
اگرچه انواع دیگر شوره هم دیده می شوند. به نظرم می رسد توصیه های ذیل برای همه مبتلایان به این بیماری مفید باشند:
*تغذیه: این افراد بهتر است مصرف غذاهای چرب و سرخ کردنی، غذاهای تند و پرادویه، غذاهای مصنوعی و کارخانه ای، آجیل های بوداده، تخم مرغ، چای و قهوه و گوجه و بادنجان را کاهش دهند.
* یک داروی ساده که برای عموم این افراد قابل تجویز است این است که روزی سه استکان از مخلوط مساوی عرق های کاسنی و شاهتره میل کنند. افراد سرد مزاج می توانند علاوه بر این دارو، صبح ناشتا یک قاشق غذاخوری خاکشیر را با یک لیوان آب داغ میل کنند. افراد گرم مزاج می توانند یک قاشق چایخوری خاکشیر را به هر استکان از ترکیب فوق اضافه کنند.
* بسیاری از افراد، از انجام حجامت سود زیادی می برند. این مساله به ویژه در افراد جوان تر یا دارای مزاج گرم صدق می کند. بهتر است در ابتدا حجامت عام(بین دو کتف) انجام شود و به فاصله دو-سه هفته، در صورت ضرورت، حجامت سر انجام شود. به هر حال باید توجه داشت که تشخیص ضرورت انجام یا عدم انجام حجامت به عهده پزشک معالج است.
ب- درمان های موضعی
- کوتاه نگه داشتن موها: این اقدام در درمان بیماری تاثیری ندارد اما ظاهر موها را بهتر می کند و استفاده از سایر داروهای موضعی را آسان تر می کند
- به تجربه دیده شده که نسخه ساده ذیل تقریباً در تمامی بیماران موثر و مفید است:
50 گرم گل خطمی را با 2 لیوان آب به آرامی حدود نیم ساعت بجوشانید و سپس صاف کنید. مایع باقیمانده را با شامپوی خود مخلوط کنید.(مهم نیست که از چه شامپویی استفاده می کنید.) هر بار که حمام می روید شامپو را کاملاً تکان دهید تا با این آب مخلوط شود و سپس شامپو کنید. خواهید دید که پس از مدّتی، علاوه بر آنکه موهایتان بسیار نرم و حالت پذیر می شوند، موخوره آن نیز به تدریج درمان خواهد شد. توجّه داشته باشید که عصاره گل خطمی حتما باید با شامپو مخلوط شود و در غیر این صورت خیلی سریع فاسد خواهد شد.
تذکر: عصاره گل خطمی که به ترتیب فوق آماده می شود ممکن است کمی روی رنگ های شیمیایی مو تاثیر بگذارد و احیاناً آنها را مات کند.
- استفاده از صابون های طبیعی مانند صابون های زیتون، مراغه، قهوه ای، برگردان و ... هم مفید است. بهتر است تاحد امکان از شامپو و مواد شوینده شیمیایی استفاده نشود. در موهای بسیار خشک، حتی شاید استفاده از صابون های طبیعی هم مضر باشد و بهتر است موها با زرده تخم مرغ، مخلوط سدر و روغن زیتون و ... شسته شوند.
- ماساژ موها و به ویژه انتهای آنها با روغن هایی مانند روغن بادام شیرین یا روغن کنجد هم مفید است.
- بستن موها با لعاب تخم کتان یا لعاب اسپرزه، بستن تفاله چای روی موها و کمپرس آب شنبلیه تازه از روش های مفید دیگر است.،
مایع ضدّ موخوره
این دارو را به نقل از منبع ذیل که از تالیفات استاد اسماعیل ناظم است:
خواص دارو: نافع در موخوره (شکستگى و خشکى موها)
اجزاى دارو: سرکه انگور خانگی (10 واحد)؛ مرّمکى (5/ 3 واحد)
شیوه ساخت دارو: مرّمکى را پودر کرده در سرکه حل کنند و در ظرف شیشهاى نگه دارند.
زمان و مقدار مصرف: هفته اى 3 بار، مایع را با برس به موها خصوصا قسمتهایى که دچار عارضه هستند بمالید. پس از آغشته شدن کامل موها به دارو، بگذارید تا مایع خشک شود. پس از آن، موها را با آب و بدون شامپو یا صابون بشویید.
ناظم، اسماعیل، دارونامه طوبا (گزیده داروهاى مجرب پزشکى ایرانى)، 1جلد، نشر آبژ - تهران، چاپ: اول، 1389 ه.ش. ص140)
